Produkcja i rozkład cholesterolu to jedne z najważniejszych funkcji wątroby. Kondycja wątroby wpływa na tempo zachodzących w niej procesów, warto zatem dbać, by zbytnio jej nie obciążać, a także wspomagać jej prawidłowe funkcjonowanie i regenerację. Jak dbać o zdrową wątrobę?
Wątroba to jeden z najważniejszych i najbardziej „pracowitych” narządów w ludzkim organizmie. Pełni około 400 różnych funkcji, w tym bierze udział w metabolizmie białek, węglowodanów i tłuszczy, odpowiada za termoregulację, wspomaga trawienie i zajmuje się neutralizacją i usuwaniem z organizmu szkodliwych substancji. Jedną z kluczowych funkcji wątroby jest udział w metabolizmie i gospodarce tłuszczów. W komórkach wątroby białka i węglowodany są przekształcane w tłuszcze, zachodzi tam także produkcja fosfolipidów, cholesterolu i kwasów tłuszczowych.
Kondycja wątroby – od czego zależy?
Zdrowa, sprawnie pracująca wątroba świetnie radzi sobie ze swoimi zadaniami. Jednak przeciążenie tego gruczołu nie tylko zaburza wiele ważnych procesów w organizmie, ale wpływa w widoczny sposób na samopoczucie i stan zdrowia. Takie objawy, jak: nadciśnienie, nadwaga, ciągłe zmęczenie, rozdrażnienie czy trudności z koncentracją to wyraźne sygnały, że wątroba zbyt intensywnie pracuje i nie jest w dobrej kondycji.
Co zatem wpływa na pracę wątroby? Przede wszystkim niezdrowa dieta, używki i zażywane lekarstwa. Alkohol, kofeina, tłuszcze trans, cukier, żywność wysoko przetworzona i pełna sztucznych dodatków – wątroba musi się bardzo natrudzić, aby zneutralizować te szkodliwe substancje. Z drugiej strony toksyny wpływają także negatywnie na same hepatocyty (komórki wątroby), które muszą wydatkować też pewną część energii na procesy naprawcze i regenerację.
Aby zatem utrzymać wątrobę w dobrej kondycji warto z jednej strony zredukować ilość szkodliwych związków dostarczanych do organizmu, a z drugiej – wspomóc jej naturalne procesy regeneracyjne.
Cholesterol – nie taki straszny?
Wątroba produkuje cholesterol, i to w znacznej ilości. Warto wiedzieć, że tylko około 20-30% cholesterolu jest dostarczana z pożywieniem, pozostałą część organizm wytwarza sam. Dlatego im więcej dostarczamy go z pożywieniem, tym większe jest jego stężenie w organizmie. Zbyt duża ilość cholesterolu w stosunku do zapotrzebowania prowadzi do odkładania się jego nadmiaru na ściankach naczyń krwionośnych, czyli do rozwoju miażdżycy. Cholesterol jest też ważnym składnikiem żółci. Gdy jest go za dużo, wówczas odkłada się także jako kamienie żółciowe w pęcherzyku i w przewodach żółciowych.
Nie należy jednak traktować cholesterolu jedynie w kategoriach szkodliwości. Jest on bowiem niezbędny w wielu procesach w organizmie. To ważny składnik błon komórkowych, żółci, hormonów (nadnerczy, płciowych, steroidowych) i lipoprotein osocza, bierze udział w syntezie skórnej witaminy D. Od dawna pokutuje przeświadczenie, że podwyższony poziom cholesterolu we krwi to ważny sygnał ostrzegawczy dla organizmu, bezpośrednio związany z wysokim ryzykiem chorób układu krążenia, w tym zawału serca i miażdżycy. Tymczasem kluczowy jest nie tyle ogólny poziom cholesterolu, ale proporcje jego poszczególnych frakcji, czyli lipoprotein HDL (tzw. „dobry” cholesterol) i LDL (tzw. „zły” cholesterol). Zdarzają się sytuacje, kiedy osoby z wysokim poziomem całkowitego cholesterolu, nawet powyżej normy, nie mają problemów z układem krążenia, ponieważ przeważająca jest u nich frakcja „dobrego” cholesterolu.
Dowiedz się więcej z artykułu: Dobry cholesterol nie jest zły – fakty i mity
Jak obniżyć poziom cholesterolu? Jak poprawić pracę wątroby?
Im bardziej obciążona wątroba, tym trudniej jej pracować na optymalnym poziomie. I tym trudniej utrzymać odpowiednie stężenie cholesterolu. Dlatego dbałość o kondycję wątroby pośrednio wpływa na jego poziom w organizmie. Oto kilka sposobów, by obniżyć poziom cholesterolu.
Dieta dla wątroby – aby odciążyć wątrobę, warto wyeliminować z jadłospisu: tłuste mięso, wędliny, tłuste przetwory mięsne (parówki, smalec), pełnotłuste mleko i jego przetwory, żywność wysoko przetworzoną i typu fast-food, gotowe ciastka i ciasta z wysoką zawartością tłuszczy trans. W zamian warto do diety włączyć produkty bogate w błonnik pokarmowy (owoce i warzywa) lub nienasycone kwasy tłuszczowe (oleje roślinne, tłuste ryby morskie, trany), orzechy i herbaty ziołowe.
Wyeliminuj używki – alkohol i kofeina to dwa związki, które od wątroby wymagają wyjątkowego wysiłku. I nie chodzi jedynie o rozłożenie ich na prostsze związki, ale o detoksykację i przemianę w substancje, które nie będą toksyczne dla organizmu. Warto znacząco zmniejszyć lub wyeliminować alkohol i kawę.
Leki – tylko gdy konieczne. Najtrudniej wątrobie poradzić sobie ze stale przyjmowanymi lekami (typu preparaty hormonalne), ale obciążeniem jest dla niej także przyjmowanie np. paracetamolu.
Ziołowe suplementy wspierające pracę wątroby, najlepiej sięgać po te oparte na wyciągu z karczocha (np. Karczoch zwyczajny w kapsułkach) lub z ostropestu plamistego (np. Ostropest plamisty – Tylko Natura). Warto sięgać po ziołowe preparaty zawierające wyciągi z obu tych roślin, które wspomagają prawidłową pracę wątroby i pomagają utrzymać odpowiedni poziom cholesterolu we krwi (np. Sylimarol Cholesterol lub dostępny w aptece bez recepty Sylicynar).