Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów naszego organizmu. Głównym zadaniem wątroby jest odtruwanie ustroju ze szkodliwych związków chemicznych, zarówno tych które pochodzą ze środowiska zewnętrznego, jak i tych które powstały w jego wnętrzu na drodze przemiany materii.
Czasem wątroba nie nadąża z detoksykacją szkodliwych związków. Wyraża się to pojawieniem problemów trawiennych, którym mogą towarzyszyć bóle w prawym boku.
Warto zastanowić się jak wspomóc pracę wątroby.
Wątroba pod lupą
Detoksykacja związków chemicznych w naszym organizmie jest procesem wieloetapowym, który pochłania niemałą ilość energii i przysparza wątrobie wiele pracy.
Proces ten zachodzi we wnętrzu komórek wątrobowych, które nazywane są hepatocytami. Hepatocyty zawierają układy enzymatyczne (tzw. kompleksy mikrosomalne), które służą do przeprowadzania reakcji detoksykacji związków chemicznych. Jak dowiodły badania, układy enzymatyczne komórek wątrobowych różnią się aktywnością w zależności od osoby. Dlatego wykazujemy różną podatność na niestrawność czy też uszkodzenia wątroby np. pod wpływem alkoholu. Zjawisko to określane jest indywidualizmem osobniczym.
Reakcje detoksykacji dzielimy na:
- Reakcje I fazy – mają na celu unieczynnienie szkodliwego związku chemicznego, poprzez zmianę w strukturze tego związku np.poprzez oderwanie jej fragmentu. Ponadto reakcje te mają na celu przygotowanie związku chemicznego do kolejnego etapu detoksykacji.
- Reakcje II fazy mają na celu dalszą modyfikację związku chemicznego w taki sposób, abystał się lepiej rozpuszczalny w wodzie, a co za tym idzie – by szybko opuścił organizm.
Na każdym z tych dwóch etapów pracy, wątroba potrzebuje konkretnych substancji odżywczych. W kontakcie z dużą ilością szkodliwych związków, może dojść do całkowitego zużycia zasobów niezbędnych składników odżywczych. Wystarczy niedobór jednego ze składników, a procesy zachodzące w wątrobie mogą zostać spowolnione lub nawet całkiem zatrzymane. Podczas I fazy odtruwania wątroba potrzebuje: witaminę B2, PP, magnez, żelazo, molibden oraz niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT, kwasy omega). Jeśli w organizmie jest dużo toksyn, faza I wymaga również witamin: A, EiC. W fazie drugiej niezbędne składniki to: cynk, miedź, tiamina (witamina B1), kwas pantotenowy (witamina B5), kwas foliowy, pirydoksamina (witamina B6). Jak widać niezwykle ważne jest zapewnienie organizmowi zdrowej diety, bogatej w witaminy i minerały.
Proces detoksykacji nie jest jedyną ważną funkcją jaką pełni wątroba. Bierze również udział w trawieniu i metabolizmie tłuszczów, węglowodanów i białek, magazynuje witaminy. Wątroba magazynuje też glikogen, który stanowi ciąg połączonych z sobą cząsteczek glukozy. W razie obniżenia stężenia glukozy we krwi, glikogen uwalnia ze swojej struktury cząsteczki glukozy (główne źródło energii w naszym ustroju), bezpośrednio wędrujące do krwi i zaopatrujące wszystkie narządy.
Ważnym aspektem funkcjonalnym wątroby jest również produkcja kwasów żółciowych z cholesterolu: cholowego, deoksycholowego, chenodeoksycholowego oraz litocholowego. Są one magazynowane w pęcherzyku żółciowym znajdującym się tuż przy wątrobie. W razie spożycia dużej ilości tłuszczów z pożywieniem, pęcherzyk żółciowy kurczy się, uwalniając całą swoją zawartość do jelita cienkiego. Kwasy żółciowe są naturalnymi emulgatorami, których funkcja polega na ułatwieniu trawienia tłuszczów przez lipazę trzustkową. Powodują one „rozbicie” złogów tłuszczu, co ułatwia dostęp lipazie trzustkowej do poszczególnych cząsteczek tłuszczu, w celu przeprowadzania ich trawienia, aby mogły wchłonąć się w jelicie i zostać wykorzystane przez nasze tkanki.
Kiedy wątroba potrzebuje pomocy?
Ze względu na niezwykle aktywny metabolizm wątrobowy, narząd ten jest szczególnie podatny na uszkodzenia. Przede wszystkim – w wątrobie powstaje ogromna ilość wolnych rodników. Ich źródłem są układy enzymatyczne (kompleksy mikrosomalne) hepatocytów, przeprowadzające detoksykację związków chemicznych. Wolne rodniki mają niezwykle destrukcyjny wpływ na komórki wątroby. Mogą prowadzić do licznych uszkodzeń, zaburzenia pracy wątroby, a nawet do chorób nowotworowych. Dlatego też należy je neutralizować poprzez kuracje antyoksydacyjne. Warto raz na jakiś czas wspomóc się środkami ziołowymi.
Nie należy bagatelizować objawów związanych z zaburzeniami trawienia takimi jak gazy, wzdęcia, zaparcia, bóle w prawym boku. Mogą to być sygnały, że dieta którą stosujemy jest zbyt ciężkostrawna i należy ją zmodyfikować.
Jeżeli po przeprowadzonym badaniu krwi, zostaniemy poinformowani, że stężenie cholesterolu lub/i triglicerydów jest za wysokie, musimy przedsięwziąć środki zapobiegawcze i zadbać o wątrobę. Często to właśnie problemy z tym narządem są główna przyczyną zaburzeń gospodarki tłuszczowej naszego organizmu.
Postaw na siłę ziół!
Niezwykle skuteczne w leczeniu dolegliwości wątrobowych okazały się wyciągi z dwóch roślin: ostropestu plamistego oraz karczocha.
Karczoch zwyczajny – główną substancją czynną jest cynaryna, zaliczana do flawonoidów. Ekstrakt z liści karczocha ma właściwości żółciopędne, żółciotwórcze, hepatoprotekcyjne, redukujące poziom cholesterolu oraz silne działanie przeciwutleniające.
- Działanie żółciotwórcze – jest złożonym procesem rozpoczynającym się od pobudzenia wątroby do zwiększenia wytwarzania cholesterolu, przekształcenia go w kwasy żółciowe (kwas cholowy i deoksycholowy) i do wytworzenia odpowiedniej ilości żółci zawierającej obok kwasów żółciowych – cholesterol, fosfolipidy, bilirubinę i wodę.
- Działanie żółciopędne – wiąże się z działaniem rozkurczowym na pęcherzyk żółciowy i na drogi żółciowe – odprowadzającym żółć do dwunastnicy poprzez tzw. zwieracz Oddiego. Liczne badania potwierdziły wysoką efektywność omawianego działania – przepływ żółci zwiększał się nawet o 127 proc. – 153 proc.
- Działanie ochraniające wątrobę (hepatoprotekcyjne) – badano ochronne właściwości cynaryny przeciwko wpływowi wolnych rodników na hepatocyty zwierzęce i ludzkie. Stwierdzono skuteczne ochronne działanie na komórki wątroby. W klinicznych testach nastąpiła znacząca poprawa kondycji strukturalnej oraz funkcjonalnej hepatocytów.
- Działanie antycholesterolowe – wykazano u pacjentów z wysokim poziomem cholesterolu. Oznaczenia analityczne dowiodły znacznego obniżenia cholesterolu ogólnego oraz LDL (tzw. „złego cholesterolu”).
Dostępny preparat: SYLICYNAR. Zalecane jest dawkowanie 3 razy dziennie po 2 tabletki, po posiłku.
Należy zaznaczyć, że preparat zawiera prócz wyciągu z karczocha, również wyciąg z ostropestu plamistego. Pozytywne działanie na wątrobę jest zatem wzmocnione.
Ostropest plamisty – w badaniach wykazano jego ochronne i regenerujące właściwości względem komórek wątrobowych. Ostropest zawiera sylimarynę, która jest kompleksem tzw. flawonoglikanów, obejmuje on m.in. sylibinę oraz izosylibinę. Najbardziej aktywne działanie na hepatocyty z kompleksu sylimaryny, wykazuje sylibina. Wyciąg z ostropestu działa:
- silnie przeciwutleniająco, neutralizując wolne rodniki powstające w procesach detoksykacji, działa zatem hepatoprotekcyjnie;
- reguluje przemiany tłuszczów w wątrobie, zapobiegając jej stłuszczeniu, a w konsekwencji marskości; jeżeli marskość wątroby już wystąpiła, sylibina hamuje dalszą degradacją komórek wątrobowych;
- zapobiega zastojom żółci w drogach żółciowych, ponadto wykazuje działanie żółciotwórcze, poprawiając przebieg procesów trawiennych;
- sylimaryna z sylibiną obniża stężenie „złego cholesterolu” (LDL), co jest niezwykle istotne w profilaktyce miażdżycy;
- przyspiesza regenerację komórek wątrobowych np. po przebytej chorobie wirusowej (żółtaczce).
Dostępny preparat: SYLIMAROL. Zalecane jest przyjmowanie 3 razy dziennie po 1-2 tabletek (w zależności od dawki), po posiłku.
Wyciąg z ostropestu plamistego, występuje również w preparatach łącznie z kompleksem fosfolipidów. Fosfolipidy są związkami wspomagającymi regenerację komórek wątrobowych, wspomagają również metabolizm tłuszczów i zapobiegają stłuszczeniu wątroby. Wbudowując się w struktury hepatocytów, przyspieszają ich regenerację oraz zwiększają ich wytrzymałość na uszkodzenia, które mogą powodować wolne rodniki. Dostępny preparat: ESSYLIMAR.
Jeżeli często zdarza nam się niestrawność, czujemy dyskomfort w górnej części jamy brzusznej, towarzyszą temu wzdęcia – nie zwlekajmy! Jak najszybciej pospieszmy z pomocą naszej wątrobie. Sięgnijmy po środki ziołowe, które skutecznie usprawnią procesy metaboliczne zachodzące w wątrobie, a my znowu będziemy mogli sięgnąć po swoje ulubione potrawy.
Nie zapominajmy jednak, że czasem musimy pójść na kompromis, przygotowując posiłki lekkostrawne zawierające dużo warzyw i mniej tłuszczów zwierzęcych (masło, smalec). Nasza wątroba potrzebuje czasem chwili wytchnienia.