Choroby wątroby – objawy. Regeneracja wątroby – leki

Zdro­wa wą­tro­ba jest ko­niecz­na do utrzy­ma­nia ca­łe­go or­ga­ni­zmu w do­brym sta­nie. W ludz­kiej wą­tro­bie toczy się jed­no­cze­śnie pra­wie 500 róż­nych pro­ce­sów, które umoż­li­wia­ją pra­wi­dło­wą pracę po­zo­sta­łych na­rzą­dów. Bie­rze ona udział w prze­mia­nach bia­łek, cu­krów i tłusz­czy, syn­te­zie czyn­ni­ków krzep­nię­cia krwi, pro­duk­cji żółci, ma­ga­zy­no­wa­niu że­la­za i wi­ta­min, usu­wa­niu z or­ga­ni­zmu szko­dli­wych pro­duk­tów prze­mia­ny ma­te­rii oraz sub­stan­cji ob­cych i tok­sycz­nych. Pro­ble­mów z wą­tro­bą nie po­win­no się lek­ce­wa­żyć, po­nie­waż mogą stać się przy­czy­ną in­nych po­waż­nych do­le­gli­wo­ści.

Cho­ro­by wą­tro­by – jak je roz­po­znać?

Sy­gna­łem, że z wą­tro­bą dzie­je się coś złego może być ból i uczu­cie tkli­wo­ści po pra­wej stro­nie nad­brzu­sza. Cza­sem można wy­czuć w tym miej­scu pal­ca­mi, że wą­tro­ba jest po­więk­szo­na. Je­że­li ból trwa długo, po­ja­wia się czę­sto albo je­że­li po­ja­wia­ją się takie ob­ja­wy, jak:

• za­żół­ce­nie skóry i gałek ocznych (żół­tacz­ka),
• swę­dze­nie skóry, które nie ustę­pu­je mimo za­sto­so­wa­nia środ­ków ła­go­dzą­cych,
• od­bar­wio­ne stol­ce,
• krwa­we lub smo­li­ste stol­ce,
• prze­wle­kłe zmę­cze­nie,
• nud­no­ści,
• utra­ta ape­ty­tu,

na­le­ży za­się­gnąć po­ra­dy le­ka­rza.

Różne cho­ro­by wą­tro­by mają po­dob­ne ob­ja­wy, więc do peł­ne­go zi­den­ty­fi­ko­wa­nia pro­ble­mu ko­niecz­ne będą do­dat­ko­we ba­da­nia dia­gno­stycz­ne. Są nimi m.in. ogól­ne ba­da­nie krwi i moczu, ozna­cze­nie ak­tyw­no­ści en­zy­mów wą­tro­bo­wych – AspAT i AlAT, ozna­cze­nie po­zio­mu bi­li­ru­bi­ny, USG jamy brzusz­nej czy biop­sja wą­tro­by.

Za­pa­le­nie wą­tro­by – skąd się bie­rze?

Za­pa­le­nie wą­tro­by to jedna z naj­częst­szych cho­rób tego or­ga­nu, o cha­rak­te­rze ostrym lub prze­wle­kłym. Może być ono wy­wo­ła­ne przez za­ka­że­nia wi­ru­so­we, bak­te­ryj­ne lub pier­wot­nia­ko­we. Jego przy­czy­ną może też być kon­takt ze związ­ka­mi tok­sycz­ny­mi (tok­sycz­ne za­pa­le­nie wą­tro­by). Czyn­ni­ki wy­wo­łu­ją­ce za­pa­le­nie wą­tro­by to sto­sun­ko­wo sze­ro­ka lista związ­ków po­ten­cjal­nie szko­dli­wych obej­mu­ją­ca m.in.

• nie­któ­re leki bez re­cep­ty (pa­ra­ce­ta­mol, aspi­ry­na, ibu­pro­fen, na­prok­sen) – kiedy są za­ży­wa­ne zbyt czę­sto, w zbyt du­żych daw­kach lub gdy są łą­czo­ne z al­ko­ho­lem,
• nie­któ­re leki na re­cep­tę (ste­ry­dy ana­bo­licz­ne, izo­nia­zyd, ke­to­ko­na­zol, kwas wal­pro­ino­wy, aza­tio­pry­na, leki prze­ciw­cho­le­ste­ro­lo­we z grupy sta­tyn),
• nie­któ­re zio­ło­we su­ple­men­ty diety (za­wie­ra­ją­ce wy­cią­gi z plu­skwi­cy gro­nia­stej, ko­zł­ka le­kar­skie­go, ży­wo­ko­stu po­spo­li­te­go, glist­ni­ka ja­skół­cze ziele, je­mio­ły po­spo­li­tej),
• tok­sy­ny grzy­bów tru­ją­cych,
• che­mi­ka­lia sto­so­wa­ne w prze­my­śle (chlo­rek wi­ny­lu, czte­ro­chlo­rek węgla, po­li­chlo­ro­wa­ne bi­fe­ny­le, środ­ki ochro­ny ro­ślin).

Szcze­gól­nym przy­pad­kiem tok­sycz­ne­go za­pa­le­nia wą­tro­by jest al­ko­ho­lo­we za­pa­le­nie wą­tro­by, które do­ty­czy osób dłu­go­trwa­le nad­uży­wa­ją­cych al­ko­ho­lu. W licz­nych ba­da­niach wy­ka­za­no, że naj­bar­dziej na­ra­że­ni na jego wy­stą­pie­nie są męż­czyź­ni, któ­rzy spo­ży­wa­ją śred­nio 60-80 g eta­no­lu dzien­nie przez ponad 10 lat. U ko­biet próg bez­pie­czeń­stwa jest niż­szy i wy­no­si 20 g eta­no­lu dzien­nie przez 10 lat. Trze­ba dodać, że 60 gra­mów eta­no­lu to ilość sto­sun­ko­wo nie­wiel­ka – za­wie­ra ją np. 3 stan­dar­do­we (500 ml, 5%) bu­tel­ki piwa, około 4 kie­lisz­ków (lam­pek) wina czy około 200 ml wódki.

Cięż­kość za­pa­le­nia wą­tro­by za­le­ży od ro­dza­ju czyn­ni­ka uszka­dza­ją­ce­go, czasu eks­po­zy­cji na jego dzia­ła­nie, płci, wieku, ogól­ne­go stanu zdro­wia oraz uwa­run­ko­wań ge­ne­tycz­nych. Zda­rza się, że prze­bie­ga ono bez wy­raź­nych ob­ja­wów, ustę­pu­je szyb­ko i nie pro­wa­dzi do wy­stą­pie­nia po­wi­kłań. Wą­tro­ba ma dużą zdol­ność do re­ge­ne­ra­cji, więc ko­mór­ki uszko­dzo­ne przez ostry stan za­pal­ny mogą zo­stać za­stą­pio­ne przez nowe. Praca wą­tro­by po­zo­sta­je wtedy bez zmian. Naj­bar­dziej nie­bez­piecz­ne jest na­ra­że­nie na tok­sy­ny w du­żych daw­kach i przez długi czas. Me­cha­nizm od­bu­do­wy może wów­czas zo­stać za­kłó­co­ny. Za­miast zdro­wych ko­mó­rek w miej­scu uszko­dzeń po­ja­wia się tkan­ka bli­zno­wa­ta. Taki stan to mar­skość wą­tro­by. Jej zdol­ność do prze­pro­wa­dza­nia pro­ce­sów bio­che­micz­nych staje się wtedy ogra­ni­czo­na, co może pro­wa­dzić do za­kłó­ceń w funk­cjo­no­wa­niu po­zo­sta­łych ukła­dów or­ga­ni­zmu.

Od­mia­ną prze­wle­kłe­go za­pa­le­nia wą­tro­by jest nie­al­ko­ho­lo­we stłusz­cze­nio­we za­pa­le­nie wą­tro­by. Wy­stę­pu­je bar­dzo rzad­ko. Może się ono roz­wi­nąć u osób z oty­ło­ścią lub z wy­so­kim po­zio­mem trój­gli­ce­ry­dów we krwi, jako kon­se­kwen­cja diety bo­ga­tej w tłusz­cze i cho­le­ste­rol. W prze­bie­gu tej cho­ro­by do­cho­dzi do od­kła­da­nia się zło­gów tłusz­czu w ko­mór­kach wą­tro­bo­wych. Wsku­tek tego może po­ja­wić się od­czyn za­pal­ny, rów­nież pro­wa­dzą­cy do mar­sko­ści.

Ostro­pest pla­mi­sty, cy­na­ry­na i wi­ta­mi­ny na chorą wą­tro­bę

Zmia­ny zwłók­nie­nio­we w struk­tu­rze wą­tro­by spo­wo­do­wa­ne mar­sko­ścią są nie­od­wra­cal­ne, jed­nak dzię­ki le­cze­niu można za­trzy­mać ich po­stęp i za­po­biec ewen­tu­al­nym po­wi­kła­niom. Naj­waż­niej­sze jest wcze­sne roz­po­zna­nie pro­ble­mu. Osoby, u któ­rych ry­zy­ko roz­wi­nię­cia się cho­rób wą­tro­by jest wy­so­kie, mogą za­sto­so­wać wła­ści­we środ­ki jesz­cze przed po­ja­wie­niem się ob­ja­wów. Leki przy­spie­sza­ją­ce re­ge­ne­ra­cję ko­mó­rek wą­tro­by są do­stęp­ne bez re­cep­ty, sku­tecz­ne i bez­piecz­ne w sto­so­wa­niu. Z re­gu­ły ba­zu­ją one na skład­ni­kach na­tu­ral­nych. Po­twier­dzo­ną sku­tecz­ność w pro­ce­sie jakim jest re­ge­ne­ra­cja wą­tro­by ma wy­ciąg z łusek owo­ców ostro­pe­stu pla­mi­ste­go. Wy­stę­pu­je w nim kom­pleks związ­ków fla­wo­no­li­gna­no­wych – sy­li­ma­ry­na. Udo­wod­nio­no, że za­ży­wa­nie pre­pa­ra­tów z sy­li­ma­ry­ną sta­bi­li­zu­je błony ko­mó­rek wą­tro­by, co ogra­ni­cza wni­ka­nie tok­syn do ich wnę­trza. Po­bu­dza także roz­rost ko­mó­rek, ha­mu­je syn­te­zę czyn­ni­ków pro­za­pal­nych oraz re­du­ku­je pro­ce­sy włók­nie­nia. Pre­pa­ra­ty ostro­pe­stu dzia­ła­ją także słabo żół­cio­twór­czo i prze­ciw­cho­le­ste­ro­lo­wo. Przy­kła­dem leku może być Sy­li­ma­rol 35 i Sy­li­ma­rol 70. Za­le­ca­ny spo­sób po­da­wa­nia to 3 razy dzien­nie po 1-2 ta­ble­tek (w za­leż­no­ści od dawki).

Jesz­cze lep­szy efekt lecz­ni­czy może mieć po­da­wa­nie leków za­wie­ra­ją­cych dwa skład­ni­ki czyn­ne:  sy­li­ma­ry­nę i fos­fo­li­pi­dy so­jo­we. Przy­kła­dem jest pre­pa­rat Sy­li­flex. Za­war­te w nim fos­fo­li­pi­dy biorą udział w od­bu­do­wie błon ko­mó­rek wą­tro­bo­wych. To wpły­wa po­zy­tyw­nie na ich sta­bi­li­za­cję i zmniej­sze­nie prze­pusz­czal­no­ści dla tok­syn. Po­nad­to fos­fo­li­pi­dy po­bu­dza­ją me­ta­bo­lizm tłusz­czów oraz za­po­bie­ga­ją stłusz­cze­niu wą­tro­by. W sta­nach prze­wle­kłych po­da­je się 3 razy dzien­nie po 1 ta­blet­ce, w sta­nach ostrych 3 razy dzien­nie po 2 ta­blet­ki.

Dzia­ła­nie wspo­ma­ga­ją­ce sy­li­ma­ry­nę wy­ka­zu­je także wy­ciąg z kar­czo­cha zwy­czaj­ne­go. W jego skład wcho­dzi sub­stan­cja czyn­na cy­na­ry­na, która po­bu­dza wą­tro­by do pracy oraz dzia­ła żół­cio­twór­czo i żół­cio­pęd­nie. Wy­ka­za­no też, że cy­na­ry­na ob­ni­ża po­ziom cho­le­ste­ro­lu, zwłasz­cza frak­cji LDL („zły cho­le­ste­rol”) oraz ochra­nia wą­tro­bę przed wpły­wem stanu za­pal­ne­go. Osoby z pod­wyż­szo­nym po­zio­mem trój­gli­ce­ry­dów i cho­le­ste­ro­lu mogą się­gnąć po pre­pa­rat Sy­li­cy­nar, za­wie­ra­ją­cy sy­li­ma­ry­nę i cy­na­ry­nę. Za­le­ca­ne daw­ko­wa­nie: 3 razy dzien­nie po 2 ta­blet­ki.

Wszyst­kie po­wy­żej wy­mie­nio­ne leki wy­ma­ga­ją re­gu­lar­ne­go sto­so­wa­nia przez okres 2-4 ty­go­dni. Je­że­li po tym cza­sie do­le­gli­wo­ści nie ustą­pią lub po­głę­bią się, ko­niecz­na bę­dzie kon­sul­ta­cja z le­ka­rzem, który może prze­dłu­żyć ku­ra­cję nawet do 6 mie­się­cy.