Kamica nerkowa – przyczyny, leczenie, życie z chorobą

Ka­mi­ca dróg mo­czo­wych to cho­ro­ba prze­wle­kła z na­wra­ca­ją­cy­mi epi­zo­da­mi kolki ner­ko­wej. Choć uciąż­li­wa, to przy od­po­wied­nim le­cze­niu i sto­so­wa­niu środ­ków za­po­bie­gaw­czych, można z nią na co dzień bez­pro­ble­mo­wo funk­cjo­no­wać. Jakie są przy­czy­ny ka­mi­cy ner­ko­wej, kiedy po­ja­wia­ją się jej ob­ja­wy i jak wy­glą­da le­cze­nie? Jakie na­wy­ki na­le­ży wdro­żyć, aby za­po­biec na­wro­tom cho­ro­by? Pod­po­wia­da­my.

Co to jest ka­mi­ca ner­ko­wa?

Ka­mi­ca ner­ko­wa (okre­śla­na także jako ka­mi­ca mo­czo­wa) to cho­ro­ba ukła­du mo­czo­we­go zwią­za­na z obec­no­ścią zło­gów (ka­mie­ni mo­czo­wych) w ner­kach i prze­wo­dach mo­czo­wych. Ka­mie­nie skła­da­ją się ze związ­ków che­micz­nych, które fi­zjo­lo­gicz­nie znaj­du­ją się w moczu w for­mie roz­pusz­czo­nej. Jed­nak w pew­nych sy­tu­acjach ich stę­że­nie jest wyż­sze od pra­wi­dło­we­go i do­cho­dzi do ich wy­trą­ca­nia się w for­mie krysz­tał­ków. Gdy ka­mie­nie są drob­ne, wów­czas mówi się o „pia­sku w ner­kach”, z cza­sem łączą się w więk­sze, pro­wa­dząc do po­wsta­nia ka­mie­ni mo­czo­wych (zło­gów). W za­leż­no­ści od skła­du ka­mie­ni (mogą być zbu­do­wa­ne ze szcza­wia­nu lub fos­fo­ra­nu wap­nia, kwasu mo­czo­we­go, fos­fo­ra­nu magnezowo-​amonowego lub cy­sty­ny) wy­róż­nia się różne typy ka­mi­cy ner­ko­wej. Ob­ja­wy jed­nak są bar­dzo zbli­żo­ne w każ­dym typie.

Ka­mi­ca dróg mo­czo­wych to jedna z naj­czę­ściej wy­stę­pu­ją­cych cho­rób ukła­du mo­czo­we­go, do­ty­ka czę­ściej męż­czyzn niż ko­biet, a pierw­sze ob­ja­wy są od­czu­wal­ne u osób w wieku od 20. do 30. roku życia. Naj­więk­sza za­cho­ro­wal­ność no­to­wa­na jest u osób w wieku 30-40 lat. To cho­ro­ba na­wra­ca­ją­ca – po usu­nię­ciu ka­mie­ni z dróg mo­czo­wych, po pew­nym cza­sie mogą two­rzyć się nowe.

Ka­mi­ca ner­ko­wa – przy­czy­ny

Nie jest do końca znana bez­po­śred­nia przy­czy­na po­wsta­wa­nia ka­mi­cy ner­ko­wej. Wia­do­mo jed­nak, że ist­nie­je sze­reg czyn­ni­ków, które mogą sprzy­jać two­rze­niu się ka­mie­ni mo­czo­wych, na­le­żą do nich:

• zbyt niski po­ziom na­wod­nie­nia or­ga­ni­zmu (picie zbyt małej ilo­ści pły­nów, nad­mier­ne po­ce­nie się) skut­ku­je wyż­szą kon­cen­tra­cją moczu, co sprzy­ja wy­trą­ca­niu się krysz­ta­łów,
• pre­dys­po­zy­cje ge­ne­tycz­ne, nie­któ­re cho­ro­by nerek,
• wy­so­kie stę­że­nie sub­stan­cji tzw. ka­mi­co­rod­nych (np. wap­nia, fos­fo­ra­nów, szcza­wia­nów, kwasu mo­czo­we­go) – w dużej mie­rze za­leż­ne od diety, od sto­so­wa­nych leków i od współ­wy­stę­po­wa­nia za­bu­rzeń me­ta­bo­licz­nych w or­ga­ni­zmie,
• na­wra­ca­ją­ce in­fek­cje ukła­du mo­czo­we­go, za­stój moczu,
• dłu­go­trwa­łe unie­ru­cho­mie­nie, spo­wo­do­wa­ne np. cho­ro­bą.

Ka­mi­ca ner­ko­wa – ob­ja­wy

Cho­ro­ba przez wiele lat może się roz­wi­jać bez­ob­ja­wo­wo. Obec­ność i two­rze­nie się ka­mie­ni w ner­kach lub dro­gach mo­czo­wych po­cząt­ko­wo nie utrud­nia wy­pły­wu moczu. Zwy­kle pierw­szym ty­po­wym ob­ja­wem ka­mi­cy ner­ko­wej jest atak kolki ner­ko­wej. Opi­sy­wa­ny jest jako nagły, nie­zwy­kle silny ból, nie­kie­dy kur­czo­wy, w oko­li­cy nerki lub nieco niżej w dole brzu­cha, pro­mie­niu­ją­cy do pa­chwi­ny. Bez­po­śred­nią przy­czy­ną kolki ner­ko­wej jest prze­su­nię­cie się ka­mie­nia z nerki do dróg mo­czo­wych, co po­wo­du­je po­draż­nie­nie mo­czo­wo­dów i ich czę­ścio­we lub cał­ko­wi­te za­blo­ko­wa­nie. Czę­sto ob­ja­wa­mi to­wa­rzy­szą­cy­mi są nud­no­ści i wy­mio­ty, czę­ste par­cie na mocz, pie­cze­nie pod­czas mik­cji i uczu­cie nie­cał­ko­wi­te­go opróż­nie­nia pę­che­rza. Może także wy­stą­pić krwio­mocz wy­ni­ka­ją­cy z uszko­dze­nia dróg mo­czo­wych.

Małe ka­mie­nie mo­czo­we mogą prze­su­wać się przez drogi mo­czo­we do pę­che­rza, co skut­ku­je sto­sun­ko­wo krót­kim ata­kiem kolki (np. kil­ku­go­dzin­nym). Więk­sze ka­mie­nie prze­miesz­cza­ją się znacz­nie wol­niej (nawet kilka dni) lub mogą za­tkać prze­wo­dy, co wy­ma­ga in­ter­wen­cji chi­rur­gicz­nej.

Ka­mi­ca ner­ko­wa – le­cze­nie

Przy pierw­szym ataku kolki ner­ko­wej na­le­ży bez­zwłocz­nie udać się do le­ka­rza, po­dob­nie gdy to­wa­rzy­szą mu go­rącz­ka, dresz­cze, in­ten­syw­ne wy­mio­ty lub krwio­mocz. Na­to­miast osoby z roz­po­zna­ną ka­mi­cą ner­ko­wą, gdy za­uwa­żą pierw­sze ob­ja­wy kolki, mogą same roz­po­cząć le­cze­nie (po wcze­śniej­szym usta­le­niu po­stę­po­wa­nia z le­ka­rzem). W cho­ro­bie, jaką jest ka­mi­ca ner­ko­wa, leki to przede wszyst­kim środ­ki prze­ciw­bó­lo­we i leki roz­kur­czo­we, które roz­luź­nia­ją ścia­ny dróg mo­czo­wych, uła­twia­jąc tym samym wy­do­sta­nie się ka­mie­nia. Na­le­ży także pić dużą ilość pły­nów, nawet 3-4 litry dzien­nie, co przy­spie­szy wy­płu­ka­nie zło­gów. Jeśli ob­ja­wy są bar­dzo na­si­lo­ne i nie ustę­pu­ją po kilku go­dzi­nach, na­le­ży udać się do le­ka­rza, który za­sto­su­je sil­niej­sze leki oraz – jeśli zaj­dzie taka ko­niecz­ność – po­dej­mie de­cy­zję o usu­nię­ciu ka­mie­ni.

Ka­mi­ca ner­ko­wa – le­cze­nie do­mo­we, za­po­bie­ga­nie

Po epi­zo­dzie kolki ner­ko­wej na­le­ży wdro­żyć od­po­wied­nie po­stę­po­wa­nie w celu za­po­bie­ga­nia ko­lej­nym ata­kom. Warto wy­pra­co­wać sobie kilka pro­stych na­wy­ków, które mają za­po­biec two­rze­niu się ko­lej­nych zło­gów w ner­kach i dro­gach mo­czo­wych.

• Picie dużej ilo­ści pły­nów dzien­nie, ta­kiej, by ob­ję­tość wy­da­la­ne­go moczu wy­no­si­ła ok. 2 litry na dobę.
• Picie przy­naj­mniej jed­nej szklan­ki płynu na noc. Do­dat­ko­wą por­cję warto wypić, gdy w nocy po­ja­wi się po­trze­ba od­da­nia moczu.
• Sto­so­wa­nie leków na ka­mi­cę dróg mo­czo­wych do­stęp­nych bez re­cep­ty, su­ple­men­tów i her­bat zio­ło­wych o wła­ści­wo­ściach mo­czo­pęd­nych, roz­kur­cza­ją­cych, prze­ciw­za­pal­nych i od­ka­ża­ją­cych – sprawdź Uro­sept.
• W scho­rze­niu, jakim jest ka­mi­ca ner­ko­wa, dieta ma także duże zna­cze­nie. Za­le­ca się ogra­ni­cze­nie spo­ży­cia mięsa, pro­duk­tów mlecz­nych, soli, kawy, her­ba­ty, cze­ko­la­dy, orze­chów, szpi­na­ku, ra­bar­ba­ru i bu­ra­ków.
• Bez kon­sul­ta­cji z le­ka­rzem nie po­win­no się przyj­mo­wać pre­pa­ra­tów z wi­ta­mi­ną D i wap­niem.

Ważna jest także pro­fi­lak­ty­ka cho­rób ukła­du mo­czo­we­go. Każda in­fek­cja może być czyn­ni­kiem sprzy­ja­ją­cym kolce ner­ko­wej, dla­te­go już przy pierw­szych ob­ja­wach na­le­ży roz­po­cząć od­po­wied­nie le­cze­nie.