Ranki od aparatu ortodontycznego, otarcia od protez, drobne zabiegi, poparzenia – to urazy w obrębie jamy ustnej, które choć drobne, to bolesne i skutecznie utrudniające jedzenie i picie. Jak łagodzić dolegliwości w obrębie jamy ustnej? Podpowiadamy.
Błona śluzowa pokrywająca od środka jamę ustną jest bardzo delikatna i podatna na urazy. Niewielkie zranienia przytrafiają się każdemu, wystarczy przypadkowe przygryzienie się w policzek lub zbyt mocne pociągnięcie nicią dentystyczną. Urazy w jamie ustnej to niemal codzienność dla osób noszących aparaty ortodontyczne i protezy zębowe. Powstające zranienia, mimo że niezbyt rozległe, są bolesne i przez częste urażanie często trudno goją się.
Co powoduje uszkodzenia wewnątrz jamy ustnej?
Zranienia w obrębie jamy ustnej dotyczą nie tylko wewnętrznej strony policzków, ale też języka, podniebienia, dziąseł i dna jamy ustnej. Otarcia i drobne ranki skutkują pojawieniem się bólu, niekiedy także krwawienia. Do uszkodzonej tkanki dostają się bakterie z wnętrza jamy ustnej, zwykle po niedługim czasie dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, obrzęku i zaczerwienienia.
Wśród przyczyn urazów jamy ustnej wyróżnia się:
- uszkodzenia mechaniczne – to najczęstsze powody urazów
- czynniki termiczne – poparzenia wskutek zjedzenia lub wypicia gorących napojów lub pokarmów
- drobnoustroje – powodujące powstanie zmian zapalnych w postaci np. pleśniawek lub zmiany chorobowe wywołane przez grzybicę jamy ustnej.
Drobne urazy w jamie ustnej wynikają najczęściej z:
- zranień podczas jedzenia (twarde czy chrupiące produkty)
- przypadkowego przygryzienia języka lub wnętrza policzka; niekiedy urazy tego rodzaju mogą mieć także charakter przewlekły i mieć podłoże nerwowe
- zbyt intensywnego szczotkowania zębów lub nieprawidłowego używania nici dentystycznej lub floserów
- noszenia aparatów ortodontycznych – tu zagrożenia mają dwojakie przyczyny: z jednej strony aparat mechanicznie może podrażniać błonę śluzową policzków lub warg, a z drugiej leczenie ortodontyczne wiąże się zwykle z utrudnioną higieną zębów i jamy ustnej, co przyczynia się do rozwoju zmian chorobowych
- obecności protez zębowych – mechanicznie podrażniają policzki i dziąsła; stały kontakt z wnętrzem jamy ustnej powoduje osłabienie błony śluzowej i zwiększa jej podatność na uszkodzenia
- zabiegów dentystycznych (np. zabiegi chirurgiczne, ekstrakcje zębów) powodujące przejściowe problemy i dolegliwości bólowe w jamie ustnej.
Leczenie drobnych urazów w jamie ustnej
Na łatwość gojenia się ran w jamie ustnej ma wpływ wiek – zdecydowanie szybciej zabliźniają się uszkodzenia u młodych osób, u starszych trwa to zwykle dłużej.
Aby wspomóc i przyspieszyć leczenie urazów w obrębie jamy ustnej, można sięgnąć po preparaty z apteki dostępne bez recepty na dolegliwości w obrębie jamy ustnej. Otarcia i inne drobne zranienia leczy się przede wszystkim objawowo. Dostępne są leki na urazy w jamie ustnej, które mają jednocześnie działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, ściągające i przeciwbakteryjne, które także wspomagają gojenie się ran. Preparaty tego typu z jednej strony łagodzą dolegliwości bólowe i wyciszają stan zapalny, a z drugiej – izolują zmianę od otoczenia.
Jak zapobiegać zranieniom w jamie ustnej?
Dolegliwości wynikające z nawet drobnych uszkodzeń błony śluzowej są uciążliwe i utrudniają takie zwyczajne czynności jak spożywanie pokarmów. Także w tym wypadku sprawdza się zasada, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Szczególną ostrożność w tej kwestii powinny wykazać osoby o nadwrażliwości zębów i dziąseł, diabetycy, osoby z aparatami ortodontycznymi oraz te noszące protezy zębowe. Pamiętajmy, że podatność na uszkodzenia jamy ustnej wzrasta podczas przeziębienia i przy spadku odporności. W grupie ryzyka znajdują się także osoby z nadkwasotą żołądka oraz z refluksem żołądkowo-przełykowym.
Jak zatem zapobiegać urazom błony śluzowej jamy ustnej?
- Unikać twardych i ostrych pokarmów (orzechy, chrupki, sucharki itd.) lub podzielić je na mniejsze części przed spożyciem.
- Szczególnie dbać o codzienną higienę jamy ustnej, stosować szczoteczki o miękkim włosiu lub czyścić zęby szczoteczką soniczną (unikać szczoteczek rotacyjnych, które są niewskazane dla osób z nadwrażliwością zębów). Jeśli stosowanie nici dentystycznych lub floserów powoduje zranienia i krwawienia dziąseł, być może warto spróbować irygatorów do zębów.
- Nosić dobrze dopasowane protezy i aparaty ortodontyczne. W razie jakichkolwiek problemów od razu zgłaszać się do lekarza stomatologa, stosować wosk do aparatów, a dla poprawy kondycji błony śluzowej można sięgnąć po preparaty wzmacniające oparte na witaminach.
- Reagować przy pierwszych objawach w jamie ustnej. Stosować żele stomatologiczne i leki na drobne urazy do miejscowej aplikacji dostępne w aptece bez recepty.
Uszkodzenia i drobne urazy w obrębie jamy ustnej to częsta dolegliwość. Mimo niewielkich rozmiarów, są uciążliwe, bolesne i często trudno się goją. Warto w takim wypadkach wspomóc leczenie preparatami ziołowymi z apteki, które łagodzą objawy i przyczyniają się do szybszego gojenia się ran.