Jak łagodnie radzić sobie z zaparciami?

Na­wra­ca­ją­ce za­par­cia to po­wszech­ny pro­blem, który szcze­gól­nie na­si­la się w okre­sie od je­sie­ni do wio­sny. Dieta uboga w świe­że wa­rzy­wa, mała ak­tyw­ność fi­zycz­na i sie­dzą­cy tryb życia na­si­la­ją nie­przy­jem­ne do­le­gli­wo­ści. Jak sobie z nimi ra­dzić, aby unik­nąć nie­przy­jem­nych ob­ja­wów za­par­cia? Jak za­po­bie­gać, by takie sy­tu­acje nie po­ja­wia­ły się w przy­szło­ści? Przed­sta­wia­my naj­częst­sze po­wo­dy za­parć oraz spo­so­by na ła­god­ne ra­dze­nie sobie z nimi.

Choć za­par­cia mogą mieć różne przy­czy­ny, to w zde­cy­do­wa­nej więk­szo­ści przy­pad­ków za­twar­dze­nia wy­ni­ka­ją z pro­wa­dzo­ne­go trybu życia i okre­ślo­nych na­wy­ków ży­wie­nio­wych. To tzw. za­par­cia idio­pa­tycz­ne, nie­zwią­za­ne z żadną cho­ro­bą. Ich przy­czy­ny na­le­ży do­szu­ki­wać się w die­cie ubo­giej w błon­nik, sła­bym na­wod­nie­niu or­ga­ni­zmu i małej ak­tyw­no­ści fi­zycz­nej. Stres, nowe sy­tu­acje i zmia­na oto­cze­nia także wpły­wa­ją na funk­cjo­no­wa­nie ukła­du po­kar­mo­we­go, czę­sto pro­wa­dząc do na­prze­mien­nych za­twar­dzeń i bie­gu­nek.

Za­par­cia – kiedy nie­re­gu­lar­ne wy­próż­nia­nie staje się pro­ble­mem?

Bez­po­śred­nią przy­czy­ną za­parć jest zwol­nie­nie prze­su­wa­nia się tre­ści i jej za­le­ga­nie w je­li­tach. Im dłu­żej reszt­ki po­kar­mo­we prze­by­wa­ją w je­li­tach, tym wię­cej wody z nich wraca do or­ga­ni­zmu. To po­wo­du­je, że tre­ści stają się zbite i twar­de, a to tylko na­si­la ob­ja­wy.

Czę­stość wy­próż­nień jest kwe­stią in­dy­wi­du­al­ną. Dla jed­nej osoby stan­dar­dem jest wi­zy­ta w to­a­le­cie dwa razy dzien­nie, dla in­nych raz na dwa dni. I w jed­nym i w dru­gim przy­pad­ku spe­cja­li­ści uzna­li­by rytm wy­próż­nień za pra­wi­dło­wy. Pod kątem me­dycz­nym pro­blem po­ja­wia się, gdy od­da­wa­nie stol­ca od­by­wa się rza­dziej niż trzy razy w ty­go­dniu i/lub to­wa­rzy­szą mu do­dat­ko­we nie­przy­jem­ne ob­ja­wy.

Jakie są ob­ja­wy za­par­cia?

Za­twier­dze­nie nie jest cho­ro­bą, ale sta­nem o pew­nych cha­rak­te­ry­stycz­nych ob­ja­wach. To także ważny sy­gnał świad­czą­cy o kon­dy­cji ukła­du po­kar­mo­we­go. Na­wra­ca­ją­ce i na­si­la­ją­ce się za­par­cia mogą świad­czyć o roz­wo­ju po­waż­nych do­le­gli­wo­ści tra­wien­nych. Nie na­le­ży ich lek­ce­wa­żyć i w od­po­wied­nim mo­men­cie roz­po­cząć dia­gno­sty­kę po kon­sul­ta­cji z le­ka­rzem.

Za­trzy­ma­nie tre­ści po­kar­mo­wej w je­li­tach daje takie ob­ja­wy, jak:

• ból brzu­cha, który znika po wy­próż­nie­niu
• wzdę­ty i twar­dy brzuch, uczu­cie peł­no­ści i dys­kom­for­tu w jamie brzusz­nej
• trud­ność z wy­próż­nia­niem, które spra­wia ból, a w kale za­uwa­żal­ny jest śluz lub krew
• twar­dy i zbity sto­lec
• uczu­cie nie­peł­ne­go wy­próż­nie­nia, mimo sil­ne­go par­cia.

Już przy pierw­szych ob­ja­wach warto się­gnąć po do­mo­we spo­so­by na za­twar­dze­nie. A jeśli pro­blem na­si­la się lub na­wra­ca – warto na stałe wdro­żyć me­to­dy za­po­bie­ga­nia za­par­ciom w przy­szło­ści.

Do­mo­we spo­so­by – dieta prze­ciw za­par­ciom

W za­po­bie­ga­niu za­par­ciom i innym pro­ble­mom tra­wien­nym klu­czo­we zna­cze­nie ma dieta i co­dzien­ne na­wy­ki ży­wie­nio­we. By treść po­kar­mo­wa spraw­nie prze­cho­dzi­ła przez je­li­ta, ja­dło­spis po­wi­nien za­wie­rać duże ilo­ści błon­ni­ka (włók­na) po­kar­mo­we­go. Sporo znaj­dzie­my go w owo­cach i wa­rzy­wach oraz wielu pro­duk­tach po­cho­dze­nia ro­ślin­ne­go. Błon­nik to część po­kar­mów, która w zde­cy­do­wa­nej więk­szo­ści nie jest tra­wio­na, za to pełni funk­cje re­gu­lu­ją­ce i po­bu­dza mo­to­ry­kę jelit. Dzię­ki temu tre­ści nie za­le­ga­ją w prze­wo­dzie po­kar­mo­wym.

Po jakie po­kar­my się­gnąć, aby wzbo­ga­cić dietę w błon­nik? Warto przede wszyst­kim włą­czyć pro­duk­ty z peł­ne­go ziar­na (pie­czy­wo, ma­ka­ro­ny), brą­zo­wy ryż, kasze (ja­gla­na, gry­cza­na), płat­ki (owsia­ne, jęcz­mien­ne), ro­śli­ny strącz­ko­we, owoce su­szo­ne (śliw­ki, mo­re­le, ro­dzyn­ki), sie­mię lnia­ne.

Zdro­we płyny

Dru­gim waż­nym czyn­ni­kiem w pro­fi­lak­ty­ce prze­ciw za­par­ciom jest od­po­wied­nie na­wod­nie­nie or­ga­ni­zmu. Za­po­bie­ga to zbi­ja­niu się tre­ści po­kar­mo­wej i uspraw­nia jej pasaż w je­li­tach. Co pić? Przede wszyst­kim nie­ga­zo­wa­ną wodę mi­ne­ral­ną, soki i smo­othies owocowo-​warzywne i her­ba­ty zio­ło­we. Mają do­bro­czyn­ny wpływ na or­ga­nizm, nie tylko pod kątem za­po­bie­ga­nia za­par­ciom.

Dla osób zma­ga­ją­cych się z na­wra­ca­ją­cy­mi się za­par­cia­mi, po­le­ca­ne jest picie co­dzien­nie rano na czczo cie­płej wody z cy­try­ną. Uru­cha­mia ona me­cha­ni­zmy tra­wien­ne jesz­cze przed pierw­szym po­sił­kiem, sty­mu­lu­jąc spraw­ne funk­cjo­no­wa­nie me­ta­bo­li­zmu.

Dla pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia flory bak­te­ryj­nej ważne jest do­star­cza­nie do­bro­czyn­nych bak­te­rii o wła­ści­wo­ściach pro­bio­tycz­nych. Warto sto­so­wać pro­bio­ty­ki do­stęp­ne w ap­te­ce bez re­cep­ty lub włą­czyć do diety ki­szon­ki lub fer­men­to­wa­ne na­po­je mlecz­ne, takie jak: ke­fi­ry, jo­gur­ty na­tu­ral­ne, zsia­dłe mleko.

Re­gu­lar­na ak­tyw­ność fi­zycz­na za­po­bie­ga za­sto­jom w je­li­tach

Ćwi­cze­nia nie tylko uspraw­nia­ją pro­ce­sy tra­wie­nie, ale mają też „me­cha­nicz­ny” wpływ na je­li­ta. Po­ru­sza­ją­ce się ciało i ak­tyw­ność mię­śni ma­su­je je­li­ta, co sty­mu­lu­je pasaż je­li­to­wy. Przy sie­dzą­cym try­bie życia prze­su­wa­nie się tre­ści w je­li­tach jest spo­wol­nio­ne i po­wo­du­je jej za­le­ga­nie. Re­gu­lar­ne ćwi­cze­nia sty­mu­lu­ją ruchy pe­ry­stal­tycz­ne jelit, co za­po­bie­ga na­wra­ca­ją­cym za­par­ciom.

Bie­ga­nie, pły­wa­nie, spa­ce­ry, joga, nor­dic wal­king, jazda na ro­we­rze – to tylko przy­kła­do­we ak­tyw­no­ści, które są po­moc­ne w walce z za­twar­dze­nia­mi. Warto wy­bie­rać ćwi­cze­nia do­sto­so­wa­ne do stanu zdro­wia, kon­dy­cji i moż­li­wo­ści or­ga­ni­zmu.

Pre­pa­ra­ty zio­ło­we uła­twia­ją­ce wy­próż­nie­nie

Już przy pierw­szych ob­ja­wach warto się­gnąć po zioła, które po­ma­ga­ją ła­god­nie ra­dzić sobie z za­par­cia­mi w wa­run­kach do­mo­wych. Ro­ślin­ne środ­ki prze­czysz­cza­ją­ce wy­stę­pu­ją za­zwy­czaj w for­mie ta­ble­tek, kap­su­łek lub ziół do za­pa­rza­nia. Ich skład­ni­ki sty­mu­lu­ją mo­to­ry­kę jelit i dzia­ła­ją draż­nią­co na błonę ślu­zo­wą, co uła­twia wy­próż­nie­nie.

Wśród ziół o dzia­ła­niu prze­czysz­cza­ją­cym naj­czę­ściej wy­róż­nia się: senes, kru­szy­nę, rze­wień, aloes. Alax jest zio­ło­wym le­kiem na za­par­cia do­stęp­nym bez re­cep­ty w ap­te­kach. Za­wie­ra sprosz­ko­wa­ny sok z liści alo­esu i wy­ciąg z kory kru­szy­ny. Alax prze­zna­czo­ny jest do krót­ko­trwa­łe­go sto­so­wa­nia w spo­ra­dycz­nie po­ja­wia­ją­cych się za­par­ciach.