Problemy w jamie ustnej – ból i zapalenie dziąseł

Za­sta­na­wiasz się, czy cie­bie także mogą do­ty­czyć pro­ble­my jamy ust­nej? Aby to stwier­dzić, po­wi­nie­neś od­po­wie­dzieć na kilka pod­sta­wo­wych pytań do­ty­czą­cych stanu zdro­wia two­je­go uzę­bie­nia i moż­li­wych pro­ble­mów z nim zwią­za­nych.

Roz­po­zna­nie pro­ble­mów jamy ust­nej (py­ta­nia):

1. Czy od­czu­wasz ból dzią­seł i zębów? Jak czę­sto się one po­ja­wia?
2. Mar­twią cię krwa­wią­ce dzią­sła? Czy krwa­wią sa­mo­ist­nie, czy w trak­cie szczot­ko­wa­nia, gdy przy­pad­ko­wo do­cho­dzi do ich uszko­dze­nia?
3. Nie­cier­pli­wisz się od­czu­wa­jąc dys­kom­fort w trak­cie no­sze­nia pro­tez zę­bo­wych?
4. Ob­ser­wu­jesz biało-​żółte i czę­sto bo­lą­ce zmia­ny w ob­rę­bie jamy ust­nej (po we­wnętrz­nej stro­nie po­licz­ków, lub w oko­li­cy dzią­seł)? Dzią­sła ota­cza­ją­ce „miej­sce wy­ra­sta­nia” zębów ob­ni­ża­ją się, przez co widać ko­rze­nie zębów?

Warto do­wie­dzieć się dla­cze­go w jamie ust­nej mogą za­cho­dzić do­kucz­li­we zmia­ny i w jaki spo­sób można zmniej­szyć dys­kom­fort z nimi zwią­za­ny.

Ból w jamie ust­nej – z czego może wy­ni­kać?

Czę­sto ba­ga­te­li­zu­je­my ból w ob­rę­bie jamy ust­nej, będąc nie­świa­do­my­mi moż­li­wie po­waż­nych przy­czyn jego wy­stę­po­wa­nia. Za­sta­nów­my się, w ja­kich sy­tu­acjach mo­że­my od­czu­wać ból w ob­sza­rze jamy ust­nej i czy może on wy­ma­gać in­ter­wen­cji me­dycz­nej.

Ból zębów może wy­wo­ły­wać:

• stan za­pal­ny dzią­seł (pa­ra­don­to­za),
• uszko­dze­nia ner­wów umiej­sco­wio­nych w jamie ust­nej,
• pęk­nię­cie szkli­wa,
• próch­ni­ca,
• nad­wraż­li­wość zębów – naj­czę­ściej na pro­duk­ty kwa­śne, zimno lub cie­pło,
• za­ni­ka­nie dzią­seł (i tym samym od­sła­nia­nie szy­jek zę­bo­wych, oraz na­ra­ża­nie ko­rze­ni zębów na dzia­ła­nie czyn­ni­ków ze­wnętrz­nych, w tym przede wszyst­kim na wni­ka­nie drob­no­ustro­jów cho­ro­bo­twór­czych),
• utra­ty zęba,
• nie­pra­wi­dło­wo prze­pro­wa­dzo­ny za­bieg den­ty­stycz­ny, w trak­cie któ­re­go do­szło do po­draż­nie­nia mia­zgi zę­bo­wej (czyli struk­tu­ry wy­peł­nia­ją­cej wnę­trze zębów, za­wie­ra­ją­cej licz­ne na­czy­nia krwio­no­śne i za­koń­cze­nia ner­wo­we).

W przy­pad­ku bólu dzią­seł, jako przy­czy­ny na­le­ży wy­mie­nić przede wszyst­kim cho­ro­by in­fek­cyj­ne dzią­seł (za­pa­le­nie dzią­seł), uszko­dze­nia me­cha­nicz­ne (rany, roz­cię­cia), czy po­wsta­wa­nie od­le­żyn od pro­tez.

Czę­sto, od­czu­wa­jąc ból w jamie ust­nej ob­ser­wu­je­my także bia­ła­we na­lo­ty po we­wnętrz­nej stro­nie po­licz­ków, lub na dzią­słach. Na­lo­ty te sy­gna­li­zu­ją o in­fek­cji (wi­ru­so­wej, bak­te­ryj­nej lub grzy­bi­czej).

Pa­ra­don­to­za – czym jest i jak się ob­ja­wia?

Pa­ra­don­to­za to za­pa­le­nie przy­zę­bia (in­fek­cja przy­zę­bia). Jest kon­se­kwen­cją stanu za­pal­ne­go dzią­seł, w trak­cie któ­re­go do­cho­dzi do na­mna­ża­nia się bak­te­rii w ob­rę­bie ka­mie­nia na­zęb­ne­go. Pa­ra­don­to­za nie po­win­na być ba­ga­te­li­zo­wa­na, po­nie­waż może do­pro­wa­dzić do utra­ty zębów.

Pro­te­zy zę­bo­we i pro­ble­my jakie mogą po­wo­do­wać

Pro­te­zy zę­bo­we (po­tocz­nie okre­śla­ne jako sztucz­ne szczę­ki) to stałe lub ru­cho­me uzu­peł­nie­nia bra­ku­ją­cych zębów. Mimo, że pro­te­zy ko­ja­rzo­ne są głów­nie z oso­ba­mi star­szy­mi, które stra­ci­ły cześć lub ca­łość zębów, to nie tylko im są one prze­zna­czo­ne. Pro­te­zy sto­su­je się rów­nież u osób mło­dych, w przy­pad­ku któ­rych do­szło do nie­od­wra­cal­ne­go uszko­dze­nia zębów. Pro­te­zy są uży­wa­ne rów­nież w for­mie „ra­tun­ko­wej” dla zdro­wych zębów, które są za­gro­żo­ne nie­pra­wi­dło­wym wy­ra­sta­niem (wów­czas usu­wa­ny jest ząb, blo­ku­ją­cy pra­wi­dło­wy wy­rost są­sia­du­ją­cych z nim zębów i wsta­wio­na zo­sta­je pro­te­za za­stę­pu­ją­ca usu­nię­ty ząb). Po­nad­to pro­te­zy przy­wra­ca­ją wła­ści­we funk­cjo­no­wa­nie, to zna­czy umoż­li­wia­ją żucie, roz­gry­za­nie, mó­wie­nie i na­tu­ral­ne uło­że­nie ust, a także chro­nią kości szczę­ki przed de­for­ma­cją i za­ni­ka­niem.

Naj­częst­szym pro­ble­mem dla użyt­kow­ni­ków pro­tez jest fakt ich chwia­nia, ob­lu­zo­wa­nia i wra­że­nie „wy­pa­da­nia”. Dzie­je się tak, wów­czas gdy pro­te­zy są nie­do­kład­nie do­pa­so­wa­ne, lub za­kła­da­nie przed wy­go­je­niem się ran po­wsta­łych po usu­nię­ciu zębów (tak zwane bez­po­śred­nie pro­te­zy pełne, wy­ma­ga­ją­ce ko­rek­ty, po kilku mie­sią­cach od użyt­ko­wa­nia).  

Ko­lej­nym pro­ble­mem są od­le­ży­ny. Od­le­ży­ny to uszko­dze­nia skóry wraz z tkan­ka­mi znaj­du­ją­cy­mi się pod nią, się­ga­ją­ce aż do kości. Przy­czy­ną po­wsta­wa­nia od­le­żyn jest dłu­go­trwa­ły ucisk, pro­wa­dzą­cy w kon­se­kwen­cji do nie­do­tle­nie­nia tka­nek i ich mar­twi­cy. Przed od­le­ży­na­mi wy­ni­ka­ją­cy­mi z nie­do­pa­so­wa­nej pro­te­zy można się uchro­nić. Przede wszyst­kim trze­ba po­in­for­mo­wać den­ty­stę (pro­te­ty­ka – spe­cja­li­stę od pro­tez zę­bo­wych) o od­czu­wal­nym uci­sku i pró­bo­wać po­now­ne­go do­pa­so­wa­nia pro­te­zy. Może się to wią­zać z pi­ło­wa­niem, do­cię­ciem klam­ry, lub po­le­ro­wa­niem płyty pro­te­zy. Oczy­wi­ście nie warto wy­ko­ny­wać tego ro­dza­ju za­bie­gów sa­mo­dziel­nie, bo pro­te­za jest ele­men­tem de­li­kat­nym i może ulec ła­twe­mu znisz­cze­niu.

Je­że­li do­szło już do po­wsta­nia od­le­żyn warto za­sto­so­wać żel przy­spie­sza­ją­cy re­ge­ne­ra­cję rany (np. Mu­co­sit).

Jak można uchro­nić się przed do­le­gli­wo­ścia­mi w ob­rę­bie jamy ust­nej?

Ist­nie­ją pro­ste spo­so­by na ból i za­pa­le­nie dzią­seł. Dba­łość o hi­gie­nę jamy ist­nej, to pod­sta­wa w pro­fi­lak­ty­ce cho­rób dzią­seł i przy­zę­bia. Bez wąt­pie­nia zęby na­le­ży do­kład­nie szczot­ko­wać, przy­naj­mniej dwa razy dzien­nie (a naj­le­piej po każ­dym po­sił­ku), nit­ko­wać, a jamę ustną płu­kać spe­cja­li­stycz­nym pły­nem. Dzię­ki takim za­bie­gom, po­wstrzy­ma­my na­mna­ża­nie się bak­te­rii w jamie ust­nej.

Nie­kie­dy jed­nak nawet re­gu­lar­ne za­bie­gi hi­gie­nicz­ne nie wy­star­cza­ją i wów­czas warto roz­wa­żyć za­sto­so­wa­nie pre­pa­ra­tów lecz­ni­czych.

Jak re­ago­wać na do­le­gli­wo­ści bó­lo­we w jamie ust­nej?

Zwy­kle roz­wa­ża­my dwie opcje – przyj­mo­wa­ne sa­mo­dziel­nie leki na ból dzią­seł lub wi­zy­tę u den­ty­sty. Na­le­ży pa­mię­tać, że pierw­sze roz­wią­za­nie, czyli leki bez recepty (OTC), po­win­no być tylko do­raź­nym spo­so­bem na zmniej­sze­nie do­kucz­li­wych ob­ja­wów. Nawet jeśli ból ustą­pi trze­ba udać się na wi­zy­tę do le­ka­rza, aby okre­ślić źró­dło pro­ble­mu.

Jakie pre­pa­ra­ty można sto­so­wać w przy­pad­ku do­le­gli­wo­ści w jamie ust­nej?

Nie­kie­dy wy­da­je się, że naj­ła­twiej się­gnąć po leki na jamę ustną prze­ciw­bó­lo­we w po­sta­ci ta­blet­ki. Zde­cy­do­wa­nie lep­szym roz­wią­za­niem byłby lek w for­mie żelu, który umoż­li­wia sto­so­wa­nie miej­sco­we, czyli w ob­sza­rze w któ­rym wy­stę­pu­je pro­blem. Ist­nie­ją rów­nież pre­pa­ra­ty za­wie­ra­ją­ce na­tu­ral­ne zioła na ból dzią­seł.

Jaki skład po­wi­nien cha­rak­te­ry­zo­wać dobry pre­pa­rat na do­le­gli­wo­ści w jamie ust­nej?

Pre­pa­rat do sto­so­wa­nia w jamie ust­nej po­wi­nien się wy­róż­niać dzia­ła­niem prze­ciw­bó­lo­wym, bądź znie­czu­la­ją­cym, a także ła­go­dzą­cym po­draż­nie­nia, eli­mi­nu­ją­cym obrzęk, ta­mu­ją­cym krwa­wie­nie, chro­nią­cym przed roz­wo­jem in­fek­cji oraz przy­spie­sza­ją­cym go­je­nie się ran.

Dzia­ła­nie ta­mu­ją­ce krwa­wie­nie, ina­czej ścią­ga­ją­ce otrzy­mu­je się dzię­ki za­sto­so­wa­niu wy­cią­gu z kory dębu. Wła­ści­wo­ści prze­ciw­za­pal­ne są do­me­ną wy­cią­gów ro­ślin­nych z ru­mian­ku, na­giet­ka oraz pod­bia­łu. Ochro­nę przed wni­ka­niem bak­te­rii mogą za­pew­nić wy­cią­gi z ty­mian­ku i szał­wii. Efekt prze­ciw­bó­lo­wy można osią­gnąć dzię­ki za­sto­so­wa­niu olej­ka mię­to­we­go, któ­re­mu za­wdzię­cza­my uczu­cie chło­du po na­ło­że­niu żelu. Do­dat­ko­we dzia­ła­nie znie­czu­la­ją­ce może za­pew­nić za­sto­so­wa­nie li­do­ka­iny. Na­to­miast przy­spie­sze­nie go­je­nia się ran, dzia­ła­nie ścią­ga­ją­ce i prze­ciw­za­pal­ne cha­rak­te­ry­zu­je al­lan­to­inę, która rów­nież po­win­na zna­leźć się w skła­dzie do­bre­go pre­pa­ra­tu na do­le­gli­wo­ści jamy ust­nej.

Mu­co­sit – kom­plek­so­wa pomoc w sta­nach za­pal­nych przy­zę­bia

Mu­co­sit to lek w wy­god­nej for­mie żelu do sto­so­wa­nia miej­sco­we­go na dzią­sła. Bo­ga­ty skład pre­pa­ra­tu za­pew­nia sku­tecz­ność w le­cze­niu sta­nów za­pal­nych w ob­rę­bie dzią­seł i przy­zę­bia. Żel Mu­co­sit cha­rak­te­ry­zu­je się wszyst­ki­mi wspo­mnia­ny­mi wyżej dzia­ła­nia­mi – ścią­ga­ją­cym, prze­ciw­za­pal­nym, prze­ciw­bak­te­ryj­nym, miej­sco­wo znie­czu­la­ją­cym i przy­spie­sza­ją­cym go­je­nie się ran, dzię­ki czemu może być okre­ślo­ny jako sku­tecz­ny pre­pa­rat do sto­so­wa­nia we wszel­kich do­le­gli­wo­ściach jamy ust­nej.

Kiedy sto­so­wać żel Mu­co­sit?

Żel Mu­co­sit można sto­so­wać w przy­pad­ku sta­nów za­pal­nych dzią­seł, krwa­wie­nia z dzią­seł, bo­le­sno­ści dzią­seł i błon ślu­zo­wych jamy ust­nej, a także w przy­pad­ku od­le­żyn wy­ni­ka­ją­cych z no­sze­nia pro­tez zę­bo­wych.

Jak sto­so­wać żel Mu­co­sit?

Ważne jest za­cho­wa­nie od­po­wied­nie­go spo­so­bu apli­ka­cji żelu Mu­co­sit. W pierw­szym eta­pie na­le­ży do­kład­nie wy­szczot­ko­wać zęby. Na­stęp­nie czy­stym opusz­kiem palca, lub wa­ci­kiem hi­gie­nicz­nym na­le­ży wcie­rać 1-2cm żelu przez około trzy mi­nu­ty. Za­bieg ten po­win­no się po­wta­rzać śred­nio dwa, do trzech razy dzien­nie.

W trak­cie te­ra­pii żelem Mu­co­sit trze­ba za­cho­wać dba­łość o hi­gie­nę jamy ust­nej. Tylko re­gu­lar­ne za­bie­gi hi­gie­nicz­ne (szczot­ko­wa­nie, nit­ko­wa­nie i płu­ka­nie spe­cja­li­stycz­ny­mi pły­na­mi) mogą za­po­bie­gać na­wro­tom do­le­gli­wo­ści. Nie bez zna­cze­nia są rów­nież sys­te­ma­tycz­ne wi­zy­ty kon­tro­l­ne u den­ty­sty, który może za­pro­po­no­wać szer­sze le­cze­nie spe­cja­li­stycz­ne.

Czy każdy może sto­so­wać żel Mu­co­sit?

Lek Mu­co­sit jest prze­zna­czo­ny dla osób do­ro­słych i mło­dzie­ży po­wy­żej 12. roku życia. Nie po­win­ny go sto­so­wać osoby, które przyj­mu­ją do­ust­ne leki an­ty­ko­agu­la­cyj­ne (ina­czej leki prze­ciw­za­krze­po­we, m.in. war­fa­ry­na). Prze­ciw­wska­za­ne jest także sto­so­wa­nie żelu Mu­co­sit u osób, u któ­rych wy­stę­pu­je nad­wraż­li­wość na za­war­te w nim skład­ni­ki.