Jak leczyć AZS u dzieci?

AZS, czyli ato­po­we za­pa­le­nie skóry, jest coraz czę­ściej wy­stę­pu­ją­cą do­le­gli­wo­ścią u dzie­ci. Sta­ty­sty­ki po­ka­zu­ją, że obec­nie do­ty­ka już co pią­te­go ma­lu­cha. Cho­ro­ba jest bar­dzo do­kucz­li­wa i sku­tecz­nie utrud­nia co­dzien­ne funk­cjo­no­wa­nie. Jakie są jego przy­czy­ny i ob­ja­wy?

AZS u naj­młod­szych – czym jest?

To cho­ro­ba za­pal­na skóry. Tym, co wy­wo­łu­je AZS u dzie­ci, jest kon­kret­ny aler­gen. Ato­po­we za­pa­le­nie skóry trwa nie­ste­ty całe życie. Jest przy­krą do­le­gli­wo­ścią o prze­wle­kłym i na­wra­ca­ją­cym cha­rak­te­rze. Za­zwy­czaj roz­po­czy­na się już w dzie­ciń­stwie – u ponad po­ło­wy ma­lu­chów zmia­ny na skó­rze po­ja­wia­ją się w okre­sie nie­mow­lęc­twa. Cho­ro­ba ta może trwać w sta­nie wy­ci­szo­nym i przez lata nie wią­zać się z żad­ny­mi ob­ja­wa­mi, jed­nak­że w każ­dej chwi­li może na­stą­pić jej na­wrót.

AZS u dzie­ci i nie­mow­ląt – ob­ja­wy

Ato­po­we za­pa­le­nie skóry bywa my­lo­ne z cho­ro­bą za­kaź­ną. Na­le­ży jed­nak pa­mię­tać, że jest to cho­ro­ba aler­gicz­na. Do jej naj­bar­dziej cha­rak­te­ry­stycz­nych ob­ja­wów na­le­żą:

• wy­su­sze­nie i wraż­li­wość skory na dzia­ła­nie czyn­ni­ków ze­wnętrz­nych,
• duża skłon­ność do po­draż­nień (skórę draż­ni wiele rze­czy, po­cząw­szy od aler­ge­nów, po wełnę w ubra­niach),
• bar­dzo silny, upo­rczy­wy świąd skóry, do­kucz­li­wy do tego stop­nia, że może wy­wo­ły­wać pro­ble­my ze snem, roz­draż­nie­nie i kło­po­ty z kon­cen­tra­cją,
• za­czer­wie­nio­ne i suche „plac­ki” na skó­rze przy­po­mi­na­ją­ce wy­glą­dem li­sza­je, które bar­dzo swę­dzą i wy­glą­da­ją nie­este­tycz­nie, a ich dra­pa­nie po­zo­sta­wia ślady zwane prze­czo­sa­mi,
• szorst­kie, czer­wo­ne i „la­kie­ro­wa­ne” po­licz­ki u ma­łych dzie­ci oraz nie­mow­la­ków,
• cha­rak­te­ry­stycz­ne zmia­ny skór­ne, które są umiej­sco­wio­ne w ob­rę­bie zgięć koń­czyn, na grzbie­tach rąk, sto­pach i za usza­mi.

Wy­stę­po­wa­nie przy­naj­mniej kilku z pre­zen­to­wa­nych ob­ja­wów wska­zu­je na AZS u dzie­ci. Ro­dzaj oraz umiej­sco­wie­nie zmian na skó­rze za­le­ży od na­si­le­nia pro­ce­su za­pal­ne­go (fazy prze­wle­kłej lub ostrej) oraz wieku po­cie­chy. W  za­leż­no­ści od wieku, wy­róż­nić można trzy fazy:

1. pierw­sza – po­ja­wia się w wieku nie­mow­lę­cym i trwa do dru­gie­go roku życia;
2. druga – może się roz­wi­nąć z fazy pierw­szej albo uak­tyw­nić po­mię­dzy trze­cim a dwu­na­stym ro­kiem życia;
3. trze­cia – wy­stę­pu­je w wieku mło­dzień­czym i może obej­mo­wać dużą po­wierzch­nię ciała.

AZS u dzie­ci – przy­czy­ny

Co wy­wo­łu­je ato­po­we za­pa­le­nie skóry u dzie­ci? Przy­czyn cho­ro­by jest kilka. Przede wszyst­kim ma ono pod­ło­że ge­ne­tycz­ne wpły­wa­ją­ce na bu­do­wę na­skór­ka i dzia­ła­nie ukła­du im­mu­no­lo­gicz­ne­go. Ważne są także układ ner­wo­wy (np. silny stres po­wo­du­ją­cy na­wrót albo na­si­le­nie ob­ja­wów cho­ro­by) oraz układ hor­mo­nal­ny. Po­nad­to wpływ na ato­po­we za­pa­le­nie skóry mogą mieć hi­gie­na i… zbyt ste­ryl­ny tryb życia, które pro­wa­dzą do wy­eli­mi­no­wa­nia z oto­cze­nia bak­te­rii i drob­no­ustro­jów, w wy­ni­ku czego układ od­por­no­ścio­wy or­ga­ni­zmu nad­mier­nie re­agu­je na róż­ne­go ro­dza­ju czyn­ni­ki śro­do­wi­sko­we.

Dia­gno­sty­ka ato­po­we­go za­pa­le­nia skóry u naj­młod­szych

W przy­pad­ku za­uwa­że­nia wy­stę­po­wa­nia u dziec­ka wska­za­nych wyżej ob­ja­wów cho­ro­by, na­le­ży udać się do der­ma­to­lo­ga. Lekarz-​specjalista po­wi­nien stwier­dzić AZS na pod­sta­wie pro­fe­sjo­nal­nie prze­pro­wa­dzo­ne­go wy­wia­du, ob­ra­zu kli­nicz­ne­go i badań. O AZS świad­czą do­dat­nie wy­ni­ki skór­nych te­stów punk­to­wych oraz zwięk­szo­ny po­ziom IgE w su­ro­wi­cy krwi.

Jak le­czyć AZS?

Ato­po­we za­pa­le­nie skóry jest cho­ro­bą, którą można i przede wszyst­kim na­le­ży le­czyć. Zmia­ny skór­ne wy­stę­pu­ją­ce u ma­lu­cha są bo­wiem nie tylko nie­este­tycz­ne wi­zu­al­nie, ale przede wszyst­kim bar­dzo do­kucz­li­we. Wy­wo­łu­ją duży dys­kom­fort, a po­nad­to mogą pro­wa­dzić do po­wi­kłań i za­ostrzeń. Aby sku­tecz­nie le­czyć cho­ro­bę, na­le­ży:

• wy­eli­mi­no­wać z diety i oto­cze­nia po­cie­chy aler­ge­ny,
• sto­so­wać leki prze­ciw­hi­sta­mi­no­we i prze­ciw­za­pal­ne,
• pra­wi­dło­wo pie­lę­gno­wać skórę dziec­ka, sto­su­jąc emo­lien­ty, czyli spe­cjal­ne kremy, emul­sje do ką­pie­li oraz maści, które są prze­zna­czo­ne do pie­lę­gna­cji skóry ato­po­wej. Ich za­da­niem jest sku­tecz­ne, a przy tym de­li­kat­ne na­wil­że­nie i na­tłusz­cze­nie, a także zła­go­dze­nie do­le­gli­wo­ści świą­do­wych,
• sto­so­wać fo­to­te­ra­pię, czyli na­świe­tla­nie pro­mie­nia­mi utra­fio­le­to­wy­mi (w cięż­szych przy­pad­kach) lub też od­czu­la­nie, tzw. im­mu­no­te­ra­pię swo­istą.

Warto wy­bie­rać spe­cja­li­stycz­ne środ­ki pie­lę­gna­cyj­ne, takie jak krem Fle­xi­derm o skon­cen­tro­wa­nej for­mu­le. Dzia­ła on re­ge­ne­ru­ją­co, ła­go­dzą­co, na­wil­ża­ją­co, na­tłusz­cza­ją­co i prze­ciw­świą­do­wo. Za­wie­ra wy­jąt­ko­wo sku­tecz­ny kom­pleks sylimarynowo-​fosfolipidowy, dzię­ki czemu sku­tecz­nie wspie­ra te­ra­pię AZS. Jest hi­po­aler­gicz­ny, nie za­wie­ra sztucz­nych sub­stan­cji za­pa­cho­wych i barw­ni­ków. Na­da­je się do sto­so­wa­nia u dzie­ci już od trze­cie­go roku życia. Nie wolno rów­nież dra­pać skóry, która to czyn­ność ją uszka­dza, w wy­ni­ku czego może dojść do za­ka­żeń bak­te­ryj­nych i w efek­cie stan za­pal­ny jesz­cze bar­dziej się po­głę­bi, a ob­ja­wy na­si­lą. Na­le­ży rów­nież wie­dzieć, że im cięż­szy jest prze­bieg AZS, tym nie­ste­ty więk­sze wy­stę­pu­je praw­do­po­do­bień­stwo in­nych po­sta­ci aler­gii u dziec­ka (np. astmy oskrze­lo­wej).

Co na AZS u dzie­ci? Od­po­wied­nie zioła

Ato­po­we za­pa­le­nie skóry na­le­ży le­czyć prze­pi­sa­ny­mi przez le­ka­rza środ­ka­mi, jed­nak­że można się rów­nież do­dat­ko­wo wspo­ma­gać pre­pa­ra­ta­mi zio­ło­wy­mi. Mimo że są to ła­god­ne spe­cy­fi­ki, to przed roz­po­czę­ciem ich po­da­wa­nia dziec­ku za­wsze na­le­ży skon­sul­to­wać się z le­ka­rzem. Ro­ślin­nym su­row­cem o po­ten­cjal­nie te­ra­peu­tycz­nym dzia­ła­niu jest olej z na­sion czar­nusz­ki siew­nej. Wy­ka­zu­je on dzia­ła­nie prze­ciw­za­pal­ne i an­ty­hi­sta­mi­no­we. Wy­ka­zu­je ła­go­dzą­ce dzia­ła­niu w przy­pad­ku ta­kich cho­rób aler­gicz­nych, jak eg­ze­ma skór­na, astma oskrze­lo­wa czy katar aler­gicz­ny. Wspo­ma­ga także ni­we­lo­wa­nie ka­ta­ru sien­ne­go. Naj­le­piej jest sto­so­wać olej w her­me­tycz­nych kap­suł­kach, które naj­le­piej za­bez­pie­cza­ją jego ja­kość. Olej lnia­ny to ko­lej­ne, co warto sto­so­wać na AZS u dzie­ci. Jego re­gu­lar­ne spo­ży­wa­nie po­pra­wia re­ge­ne­ra­cję skóry i wła­ści­we funk­cjo­no­wa­nie gru­czo­łów ło­jo­wych. Po­nad­to olej ten jest nie­zwy­kle zdro­wy. Na skórę do­brze jest też na­kła­dać ole­jek ar­ga­no­wy, który dzia­ła wspo­ma­ga­ją­co na pro­ces na­pra­wy skóry i sku­tecz­ne zła­go­dze­nie swę­dze­nia. Wśród in­nych ziół i ro­ślin­nych spe­cy­fi­ków na AZS znaj­du­je się też pro­po­lis, który można do­da­wać w nie­wiel­kich ilo­ściach do po­sił­ku, a także liść lau­ro­wy, z któ­re­go można przy­go­to­wać spe­cjal­ny napar i na­stęp­nie za­ży­wać po je­dze­niu. Po­moc­ny może być rów­nież aloes o wła­ści­wo­ściach grzy­bo­bój­czych i rów­no­cze­śnie ła­go­dzą­cych i ko­ją­cych. Sok z jego liści wy­ka­zu­je dzia­ła­nie prze­ciw­bó­lo­we, ha­mu­ją­ce pro­ce­sy za­pal­ne i przy­spie­sza­ją­ce go­je­nie się ran. W przy­pad­ku AZS pomóc może rów­nież na­gie­tek wspo­ma­ga­ją­cy od­por­ność ludz­kie­go or­ga­ni­zmu, któ­re­go dzia­ła­nie an­ty­bio­tycz­ne przy­rów­nu­je się nawet do wła­ści­wo­ści pe­ni­cy­li­ny.

Można sto­so­wać także li­ście ło­pia­nu o dzia­ła­niu wzmac­nia­ją­cym skórę i wspie­ra­ją­cym re­ge­ne­ra­cję jej ko­mó­rek. Ulgę przy­nieść może rów­nież od­po­wied­ni bal­sam z do­dat­kiem soku z je­żów­ki lub też mni­szek le­kar­ski znany ze spo­rej za­war­to­ści al­lan­to­ni­ny, która spraw­dzi się w od­bu­do­wie znisz­czo­nych warstw skóry. Do­brze też zwró­cić uwagę na pra­wo­ślaz le­kar­ski. Wy­ciąg z tej ro­śli­ny sto­so­wa­ny w kre­mach czy ma­secz­kach wy­ka­zu­je wła­ści­wo­ści re­ge­ne­ru­ją­ce. Z kolei bo­ga­ty skład ogó­recz­ni­ka (fla­wo­no­idy, garb­ni­ki, związ­ki ślu­zo­we, kwasy or­ga­nicz­ne i wiele in­nych cen­nych sub­stan­cji) spra­wia, że ro­śli­na ta po­ma­ga w ła­go­dze­niu wszel­kich zmian skór­nych. Po­nad­to warto też uzu­peł­nić dietę o takie pre­pa­ra­ty zio­ło­we, które utrud­nią an­ty­ge­nom prze­ni­ka­nie przez ba­rie­rę je­li­to­wą. W takim przy­pad­ku spraw­dzą się m.in. ko­szy­czek ru­mian­ku, owoc kopru wło­skie­go czy li­ście babki lan­ce­to­wa­tej. Napar z ta­kiej mie­szan­ki ziół wspo­mo­że ha­mo­wa­nie sta­nów za­pal­nych to­czą­cych się w ob­rę­bie jelit, po­pra­wi tra­wie­nie oraz ogól­nie uspraw­ni pra­wi­dło­we funk­cjo­no­wa­nie ukła­du tra­wien­ne­go. Jak można więc za­uwa­żyć, ro­ślin i ziół, które wy­ka­zu­ją do­bro­czyn­ne dzia­ła­nie w przy­pad­ku ato­po­we­go za­pa­le­nia skóry, jest dość dużo. Ich od­po­wied­ni dobór i do­pa­so­wa­nie do wy­stę­pu­ją­cych u da­ne­go dziec­ka do­le­gli­wo­ści, z pew­no­ścią przy­nie­sie dużą ulgę.

Do­mo­we spo­so­by na AZS u dzie­ci

Poza emo­lien­ta­mi i wspo­ma­ga­niem się od­po­wied­ni­mi pre­pa­ra­ta­mi zio­ło­wy­mi, można sto­so­wać inne do­mo­we spo­so­by, które w spo­sób bez­piecz­ny po­mo­gą w walce z AZS i zła­go­dzą ob­ja­wy cho­ro­by. Przede wszyst­kim można wy­ko­rzy­stać że­lo­we kom­pre­sy chło­dzą­ce, przy­kła­da­jąc je do skóry w mo­men­cie na­si­le­nia się ob­ja­wów. Istot­ne jest także sys­te­ma­tycz­ne prze­my­wa­nie skóry wodą, naj­le­piej po­zba­wio­ną chlo­ru. Można też wy­ko­ny­wać kil­ku­mi­nu­to­we ką­pie­le w lekko cie­płej wo­dzie z do­dat­kiem spe­cjal­nych olej­ków do ką­pie­li dla aler­gi­ków. Po wyj­ściu z wanny, ciało na­le­ży de­li­kat­nie prze­trzeć mięk­kim ręcz­ni­kiem. Po­nad­to warto spry­ski­wać po­draż­nio­ną skórę wodą ter­mal­ną, która przy­nie­sie uko­je­nie w przy­pad­ku swę­dze­nia. Co istot­ne, w przy­pad­ku AZS u dzie­ci do­brze jest rów­nież uni­kać ubie­ra­nia po­ciech w stro­je wy­ko­na­ne z draż­nią­cych ma­te­ria­łów, np. wełny. Naj­le­piej, aby były one stwo­rzo­ne z na­tu­ral­nych i de­li­kat­nych tka­nin, ta­kich jak ba­weł­na or­ga­nicz­na czy prze­wiew­ny len. Same ubra­nia na­le­ży z kolei prać w de­li­kat­nych, hi­po­aler­gicz­nych środ­kach, naj­le­piej płat­kach my­dla­nych, spe­cjal­nych mlecz­kach czy że­lach do pra­nia nie­mow­lę­cych ubra­nek, ewen­tu­al­nie w orze­chach pio­rą­cych (jeśli dziec­ko nie jest uczu­lo­ne wła­śnie na ten aler­gen). Do­brze jest także dbać o wła­ści­we na­wil­że­nie po­wie­trza w domu.

Suche po­wie­trze po­tę­gu­je bo­wiem zmia­ny aler­gicz­ne, a tym samym po­gar­sza sa­mo­po­czu­cie ma­lu­cha. Ważne jest rów­nież, aby sam or­ga­nizm dziec­ka był za­wsze od­po­wied­nio na­wod­nio­ny. Ciało od­wod­nio­ne cha­rak­te­ry­zu­je się bo­wiem po­gor­sze­niem stanu skóry i więk­szą po­dat­no­ścią na prze­su­sze­nie i uwraż­li­wie­nie. Ba­da­nia na­uko­we wy­ka­za­ły po­nad­to, że stres może zna­czą­co po­gor­szyć ob­ja­wy cho­ro­bo­we. Dla­te­go też tak ważne jest jego uni­ka­nie. Od­po­wied­nio długi sen i re­laks są więc pod­sta­wą co­dzien­ne­go życia. Walka z ato­po­wym za­pa­le­niem skóry nie jest łatwa, ale z pew­no­ścią do wy­gra­nia. Sto­so­wa­nie prze­pi­sa­nych przez spe­cja­li­stę le­karstw i środ­ków, a także do­dat­ko­we wspo­ma­ga­nie się od­po­wied­ni­mi do­mo­wy­mi spo­so­ba­mi i zio­ła­mi po­mo­że w walce z cho­ro­bą, zła­go­dzi do­le­gli­wo­ści bó­lo­we oraz swę­dze­nie i pie­cze­nie skóry.