Dziewanna to roślina dwuletnia z rodziny trędownikowatych, występująca powszechnie w Europie i Azji, także na terenie Polski zwłaszcza na suchych łąkach, zboczach i nieużytkach. W lecznictwie wykorzystuje się najczęściej dziewannę wielokwiatową dziewannę drobnokwiatową oraz mieszańce między nimi. Roślina osiąga do dwóch metrów wysokości i charakteryzuje się wzniesionym pędem, gęsto owłosionymi liśćmi oraz intensywnie żółtymi kwiatami zebranymi w długie kwiatostany.
Surowcem leczniczym są kwiaty dziewanny zbierane w suchy, słoneczny dzień, bez kielichów. Zawierają śluzy roślinne, saponiny, flawonoidy, irydoidy oraz niewielkie ilości olejku eterycznego.
Dziewanna znana jest przede wszystkim ze swojego działania osłaniającego i łagodzącego w obrębie błon śluzowych układu oddechowego. Dzięki obecności śluzów i saponin wykazuje właściwości wykrztuśne, przeciwzapalne i powlekające. Stosowana jest tradycyjnie w stanach zapalnych gardła, krtani i oskrzeli, a także w suchym, drażniącym kaszlu. Działa łagodnie, dlatego znajduje zastosowanie również u osób starszych i dzieci.
Surowiec uznawany jest za bezpieczny, jednak wymaga starannego przygotowania należy go dokładnie oczyścić z kielichów i przechowywać w suchych warunkach, ponieważ łatwo ulega zanieczyszczeniu i zawilgoceniu. W praktyce farmaceutycznej najczęściej stosowany w postaci naparów, syropów oraz jako składnik mieszanek ziołowych o działaniu mukolitycznym i osłonowym.
